Postawy w kościele
Na wstępie bardzo ważna informacja.
Pamiętać należy, że kucnięcie NIE jest klęczeniem ani żadną inną postawą w kościele. Jeśli ktoś nie może uklęknąć, niech wstanie, nawet jeśli inni klęczą. Nie jest to żaden wstyd, a jedynie oznaka szacunku. Kucnięcie oznaczać może jedynie brak tego szacunku u osób, które nie mają świadomości w czym uczestniczą.
Postawa stojąca
Postawa stojąca to wyraz uszanowania. Zauważmy, że na widok osoby wyżej postawionej przybiera się postawę stojącą, tak też w czasie liturgii postawa stojąca jest znakiem głębokiego uszanowania dla Boga jako najwyższego Pana.
Postawę stojącą przybierają także osoby pośredniczące między dwiema stronami. Stąd celebrans stoi, gdy czyta słowo Boże i odmawia modlitwy - pośredniczenie między Bogiem a ludźmi.
Kiedy zachować postawę stojącą?
- Od początku Mszy Świętej aż do oracji przed czytaniami (która kończy się słowami "...który żyjesz i królujesz..." lub "...przez Chrystusa Pana naszego") włącznie.
- Od wersetu "Alleluja" przed Ewangelią aż do zakończenia Ewangelii.
- Podczas wyznania wiary i modlitwy powszechnej.
- Podczas procesji z darami ofiarnymi.
- Od wezwania kapłana "Módlcie się, aby moją i waszą ofiarę...".
- Podczas prefacji aż do "Święty, Święty ..." włącznie.
- Po aklamacji "Oto wielka tajemnica wiary" aż do "Baranku Boży" włącznie.
- Podczas Modlitwy po Komunii św. oraz obrzędów zakończenia.
Postawa klęcząca
Postawa klęcząca oznacza wielbienie Boga i jest postawą typowo chrześcijańską.
Przykład modlitwy na klęczkach dał nam sam Chrystus Pan modlący się w Ogrodzie Oliwnym. Święty Szczepan - pierwszy męczennik Kościoła, oddaje swoje życie ukamienowany na klęcząco. W tym samym okresie postawa klęcząca nabrała również znaczenia pokutnego i błagalnego.
Za papieżem Benedyktem XVI można powiedzieć: "Gdzie zanika postawa klęcząca, tam trzeba ponownie nauczyć się klękać" (kard. J. Ratzinger: Duch liturgii).
Kiedy w czasie Mszy św. zachować postawę klęczącą?
- podczas Modlitwy eucharystycznej, po śpiewie: "Święty..."
- na słowa: "Oto Baranek Boży ... Panie, nie jestem godzien..."
- w czasie adoracji Najświętszego Sakramentu
Postawa klecząca jest zasadniczą postawą w czasie sakramentu pokuty.
Należy odróżnić postawę klęczącą od przyklęknięcia.
Podczas przyklękania klęka się zawsze na prawe kolano i nie czyni się przy tym żadnych gestów, np. znaku krzyża.
W czasie sprawowania Eucharystii kapłan przyklęka tylko trzy razy:
- po podniesieniu Hostii w czasie konsekracji
- po podniesieniu kielicha w czasie konsekracji
- w czasie śpiewu Baranku Boży, a przed słowami: "Oto Baranek Boży..."
Z kolei kapłan, wszyscy wierni i usługujący przyklękają w czasie Wyznania Wiary w uroczystość Bożego Narodzenia na słowa: "I za sprawą Ducha Świętego przyjął ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem". Jest to wyraz naszego szczególnego w tym dniu uczczenia tajemnicy Wcielenia.
Kolanem należy wyraźnie dotknąć posadzki. Nie może to być tylko "dygnięcie". Klęka się zawsze twarzą do przedmiotu czci. Klękanie na dwa kolana jest wyrazem czci i hołdu wobec Pana Jezusa wystawionego do adoracji.
Postawa siedząca
Wierni w kościele nie zawsze siedzieli. Przez całe wieki w kościołach nie było ławek. W średniowieczu podczas długich nabożeństw wierni wspierali się na laskach różnego kształtu. Miejsca siedzące przewidziane były tylko dla duchowieństwa. Siedzenia dla wiernych wprowadzili dopiero protestanci w swoich kościołach. Za ich przykładem poszli katolicy najpierw w krajach, w których było dużo protestantów, a później w całym Kościele powszechnym. Do ławek kościelnych katolicy dodali klęczniki (w protestanckich ich nie ma).
Siedzenie jest także postawę słuchającego ucznia. Jest znakiem skupienia, przyjmowania i rozważania Słowa Bożego.
W którym momencie siedzieć w czasie liturgii Mszy św.?
- podczas czytań mszalnych (z wyjątkiem Ewangelii), psalmu responsoryjnego i kazania (homilii) oraz ciszy po kazaniu
- podczas przygotowania darów ofiarnych (z wyjątkiem tych ministrantów, którzy podają ampułki)
- podczas rozdawania Komunii św. (z wyjątkiem tych, którzy podają patenę) i chwili ciszy po Komunii św.
- w czasie ogłoszeń parafialnych
Siedząc nigdy nie zakładamy nogi na nogę, nie wyciągamy ich przed siebie ani nie "bawimy się" stopami.