Wielki Post

Środa Popielcowa, zwana "popielcem", to dzień, w którym w kościele katolickim sprawowany jest obrzęd posypywania głów wiernych popiołem. Tradycja ta się na początku VIII wieku. W następnym stuleciu papież Urban II uczynił obrzęd ten obowiązującym w całym Kościele katolickim. Posypywanie głów popiołem ma znaczenie symboliczne. Popiół do tego obrzędu pochodzi z palm poświęconych w ubiegłoroczną Niedzielę Palmową. Sam obrzęd posypania głów popiołem odbywa się w czasie liturgii słowa po homilii i zastępuje akt pokutny. Księża posypując głowy wiernych wymawiają słowa: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię^”lub "Jesteś prochem i w proch się obrócisz”.

"Nawróćcie się, nawróćcie się,
Bo bliskie jest Królestwo,
I zmieńcie się, i zmieńcie się,
Bo na to czeka Bóg."

Istnieje wiele innych obrzędów związanych z Popielcem, których głównym celemjest przypomnienie wiernym o czterdziestodniowym okresie postu. Ten czas ma być przygotowaniem do uczestnictwa w Misterium Paschalnym Chrystusa.

W Środę Popielcową obowiązuje wstrzemięźliwość od potraw mięsnych - post ścisły. Dań mięsnych nie powinny spożywać osoby po ukończeniu czternastego roku życia, jednak reguła ta nie dotyczy osób starszych oraz chorych. Post ścisły w Środę Popielcową obowiązuje natomiast ludzi między osiemnastym a sześćdziesiątym rokiem życia. W tym dniu można zjeść trzy posiłki: dwa lekkie oraz jeden do syta.

Środa Popielcowa rozpoczyna czterdziestodniowy post. Liczba 40 stanowi w Piśmie Świętym wyraz pewnej dłuższej całości, czasu przeznaczonego na konkretne zadanie człowieka lub zbawcze działanie Boga. W Wielkim Poście Kościół odczytuje i przeżywa nie tylko czterdzieści dni spędzonych przez Jezusa na pustyni na modlitwie i poście przed rozpoczęciem Jego

publicznej misji, ale i trzy inne wielkie wydarzenia biblijne: czterdzieści dni potopu, po których Bóg zawarł przymierze z Noem; czterdzieści lat pielgrzymowania Izraela po pustyni ku Ziemi Obiecanej; czterdzieści dni przebywania Mojżesza na Górze Synaj, gdzie otrzymał od Jahwe Tablice Dekalogu.

Do okresu Wielkiego Postu nie wlicza się sześciu niedziel, będących - jak w ciągu całego roku - bardziej radosnymi wspomnieniami Zmartwychwstania.

Okresy i dni pokuty są w Kościele katolickim czasem ćwiczeń duchowych, liturgii pokutnej, pielgrzymek o charakterze pokutnym, dobrowolnych wyrzeczeń, jak post i jałmużna, braterskiego dzielenia się z innymi, m.in. poprzez dzieła charytatywne i misyjne...

"...Pociesz zrozpaczonych,

chleba daj głodującym.

Modlących się wysłuchaj

i wybacz umierającym..."

Z liturgii znika radosne "Alleluja" i "Chwała na wysokości Bogu", a kolorem szat liturgicznych staje się fiolet. Istotą pozostaje przygotowanie wspólnoty wiernych do największego święta chrześcijan, jakim jest Wielkanoc - Zmartwychwstanie Pana Jezusa.

– Ojcze mój! Twa łódź

Wprost na most płynie –

Maszt uderzy!…wróć…

Lub wszystko zginie.

Patrz! Jaki tam krzyż,

Krzyż niebezpieczny –

Maszt się niesie w zwyż,

Most mu poprzeczny –

– Synku! Trwogi zbądź:

To znak – zbawienia;

Płyńmy! Bądź co bądź –

Patrz, jak? Się zmienia…

Oto – wszerz i wzwyż

Wszystko – toż samo.

– Gdzie się podział krzyż?

– Stał się nam bramą.

Cyprian Kamil-Norwid, Krzyż i dziecko